Hafta sonu çalışacak nöbetçi noter uygulaması başlıyor!

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, nöbetçi noter uygulaması üzerinde çalıştıklarını açıkladı. Bakan Gül, vatandaşlara sunulan adalet hizmetlerinde noterlerin önemli bir kapı durumunda olduğunun altını çizdi. Yakın zamanda açıklayacakları Yargı Reform Belgesi’nde nöbetçi noter uygulamasının yer alacağını anlattı.

Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, katıldığı bir haber programında açıklamalarda bulundu. Halkın yargıya güvenini arttıracak bir ortam, bir yargı iklimini inşa etmek istediklerini belirten Bakan Gül, “Şimdi milletimiz yargıya her geçen gün güvenini arttıracağı bir ortamı, bir yargı iklimini hep beraber inşa etmeyi istiyoruz” dedi.

Hafta sonu da resmi işlemler aksamayacak

İnsan haklarını geliştirici, temel hakları koruyan düzenlemeler yapılacağını söyleyen Gül, “Günlük hayatımızda yine hayatımızı kolaylaştırıcı, duruşmaların saatleri, duruşmalarla ilgili birtakım usul kanunlarındaki değişiklikler. İşte mesela noterlikle ilgili nöbetçi noter uygulamasını çalışıyoruz. İnşallah vatandaşlarımız, bunu reform belgemize de açıklayacağız” diye konuştu.

Söz konusu uygulamanın, noterdeki işlemlerin hafta sonları da yapılabilmesine olanak sağlayacağını vurgulayan Gül, şöyle konuştu: “Vatandaşlarımız cumartesi notere gidebilecek, pazar notere gidebilecek. Nöbetçi eczane gibi nöbetçi noter ile işlemini yapacak, tespitini yapacak, vekaletini verecek, sözleşmesini yapacak. Ticari, ekonomik, bireysel hayatta, araç alacak, satacak, ev alacak… Ne yapacaksa, bu anlamda hayatı kolaylaştıran iş ve işlemleri geliştirmeyi hedefliyoruz. Bu konuda hazırlıklarımızı noterlerimizle birlikte yapıyoruz. Çok yakın zamanda bu ve benzeri, yargının güçlenmesini sağlayacak, hakim savcılarımızın teminatını, bağımsızlığını, tarafsızlığını, avukatlarımızın savunma hakkını daha da güçlendirecek, vatandaşlarımızın hak arama yollarını daha da artıracak, hızlandıracak, adalete erişimi daha da güçlendirecek, yargıya güveni artıracak hedeflerimizi kamuoyuyla yakın zamanda paylaşacağız.”

Noterlerin genel olarak yaptığı işler

Noterler Kanunu’nun 60. maddesinde noterlerin genel olarak yapacakları işler düzenlenmiştir. Buna göre noterlerin genel olarak yapacakları işlemler şunlardır:

• Yapılması kanunla başka bir makam, merci veya şahsa verilmemiş olan her nevi(tür) hukuki işlemleri düzenlemek
• Kanunlarda resmî olarak yapılmaları emredilen ve mercileri belirtilmemiş olan bütün hukuki işlemleri bu kanun hükümlerine göre yapmak
• Gayrimenkul Satış Vaadi Sözleşmesi yapmak
• Bu kanuna uygun olarak dışarıda yazılıp getirilen kâğıtların üzerindeki imza, mühür veya herhangi bir işareti veya tarihi onaylamak
• Bu kanun hükümlerine göre yapılan işlemlerin dairede kalan asıl veya örneklerinden ya da getirilen kâğıtlardan örnek çıkarıp vermek
• Belgeleri bir dilden diğer dile veya bir yazıdan başka bir yazıya çevirmek.
• Protesto, ihbarname ve ihtarname göndermek
• Kanunen tescili gereken işlemleri tescil etmek
• Bu ve diğer kanunlarla verilmiş sair(diğer) işleri yapmak

Noterlerin özel olarak yaptığı işler

Noterlerin özel olarak yapacakları işlemler, Noterlik Kanunu 61’inci madde ve devamı maddelerinde aşağıdaki biçimde sıralanmıştır.

Tespit işleri

Noterler bir şeyin veya bir yerin hâl ve şeklini, kıymetini, ilgili şahısların kimlik ve ifadelerini tespit ederler. Davet edildiklerinde piyango çekilişlerinde ve özel kuruluşların kura, seçim ve toplantılarında hazır bulunarak durumu belgelendirirler.

Emanet işleri

• Noterler, saklanmak veya bir şahsa verilmek üzere getirilen emanetleri, aşağıdaki hükümlere göre muhafaza ederler.
• Tutanağın bir örneğini emaneti veren alır; bir örneği de emanet kimin için yatırılmışsa ona tebliğ olunur.
• Emanetler, noter tarafından uygun şekilde saklanır. İlgili isterse emanet bir muhafazaya konulup kendisi ile noter tarafından mühürlenerek millî bir bankada, banka bulunmayan yerlerde demir kasa veya sağlam bir dolapta saklanır.
• Emanet para olduğu takdirde noter, bu parayı en geç ertesi gün bankadaki noterlik emanet cari hesabına; hak sahibinin adı, soyadı ve adresini de göstermek suretiyle yatırır.
• Emanet paranın tahsil ve ödenmesinde makbuz kullanılır. Tahsilat makbuzu iki, ödeme makbuzu bir nüsha olarak düzenlenir. Tahsilat makbuzunun ilk nüshası, emaneti yatırana verilir. Para; hak sahibine, noterlikçe verilecek çek karşılığında bankaca ödenir. Noter, emanet paraya ait giderler ödendikçe bankaya ihbarda bulunur. Bu hâlde zaman aşımı kesilir.
• Emanetin, saklanma süresinin sonunu takip eden bir yıl içinde alınmaması veya harç ve giderlerin ödenmemesi hâlinde noter, emanetin alınmasını veya harç ve giderlerin ödenmesini tevdi edene, ona tebligat mümkün değilse kanuni haleflerine yahut varsa emanet lehine yatırılmış olan kimseye tebliğ eder.
• Tebliğden itibaren bir ay içinde ilgilisi notere başvurarak harç ve giderleri vermediği takdirde noter, emaneti belediye müzayede yerinde, belediye veya müzayede yeri yoksa elverişli bir yerde satarak durumu bir tutanakla tespit eder.
• Satış tutarından, emanet sebebiyle o güne kadar işleyen noterlik giderleri ile satış giderleri tutarları alıkonulduktan sonra kalanı bankaya yatırılır.
• Emanet, değersiz veya satış masrafını korumayacak ise 65’inci maddenin birinci fıkrası uyarınca yapılan tebliğin semeresiz kalması hâlinde hazineye devredilir.
• Noterler tarafından emanet olarak veya 65’inci maddenin son fıkrası hükmünün uygulanması sonunda bankaya yatırılan para, zaman aşımının dolmasından sonra hazineye aktarılır.
• Emanetlerin tutanakta yazılı şartlar dışında bir kimseye verilebilmesi, tarafların muvafakatine veya mahkeme kararına bağlıdır.

Defter onaylamak

Noterler, Türk Ticaret Kanunu ve diğer kanun hükümlerine göre tutulması gereken defterleri bu kanunlar uyarınca onaylar. Yukarıdaki fıkrada anılan defterlerin onaylanmasından sonra noter; onayladığı defterin nevini, ait olduğu yılı, sayfa sayısını, sözü geçen kanunların emrettiği şekilde mercilerine, tek tek veya liste hâlinde taahhütlü mektupla bildirir.

Bunun için noter, ücret tarifesinde gösterilen yazı ücretini ve kanunun tek tek bildirmeyi zorunlu kıldığı hâllerde ayrıca posta giderini de ilgilisinden alır.

Vasiyetname ve Ölüme Bağlı Tasarruflarla İlgili İşler

Noterler, açık veya kapalı olarak verilen vasiyetnameleri saklar ve buna dair bir tutanak düzenler. Gerek bu suretle saklanan vasiyetnameleri gerek noterler tarafından düzenlenen sair ölüme bağlı tasarrufları yapanların ölümü hâlinde bilgi verilmesi için durumu bunların kayıtlı oldukları nüfus dairelerine yazı ile bildirir. 

Noterler, nüfus idaresi tarafından ölümün ihbarı veya resmî bir belge ile ispatı hâlinde, yetkili sulh hâkimine verilmek üzere dairelerinde saklı bulunan vasiyetnamelerin ve noterlikçe düzenlenmiş ölüme bağlı tasarruf senetlerinin onaylı örneklerini Cumhuriyet savcılığına tevdi ederler. Birinci fıkra uyarınca nüfus dairelerine yazılacak yazı için ücret tarifesinde gösterilen yazı ücreti ile posta gideri, ilgilisinden alınır.

Tebligat İşleri

Tebliği istenen her nevi kâğıt, Tebligat Kanunu hükümlerine göre muhatabına tebliğ olunur. Tebliğ tutanağı dairedeki nüshaya bağlanır. Tebliğin yapıldığı veya yapılamadığı, ilgilisine verilecek nüshasına yazılıp onaylanır.

Aylık ve Yıllık İş Cetvelleri Verilmesi

Noterler, her ayın en geç onuna kadar bir evvelki ay içinde dairelerine gelen ve çıkan işlerin niteliğini ve sayısını ve bunlardan aldıkları ücret, harç, vergi ve diğer resimlerin miktarını ve giderlerini gösterir bir cetvel düzenleyerek Türkiye Noterler Birliğine gönderirler.

Notere vekâlet hâlinde vekil, birinci fıkrada gösterilen hususlardan başka, kendisine ödenen ücret tutarı ile 34’üncü madde gereğince noterlik gelirinden alıkoyduğu ve notere ödediği kısımları ve alıkonulan parayı yatırdığı bankanın isim ve hesap numarasını da cetvelde gösterir.

Noterler ayrıca her yılın mart ayı sonuna kadar geçen yıla ait gelir, gider ve teminat tutarını gösteren bir cetvel düzenleyerek Adalet Bakanlığına ve Türkiye Noterler Birliğine gönderirler.