Doğum yardımı nedir?

Tüm anne babalar, çocukları daha dünyaya gelmeden onlar için rahat ve huzurlu bir alan hazırlamak ister. Çocuğun beslenme, barınma, giyim, sağlık gibi giderleri ekonomik açıdan zorlayıcı olabilir. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı da ebeveynlere destek olabilmek için tek seferlik bir doğum yardımı ödemesi yapar. Peki, doğum yardımı nedir? Kimler, hangi şartlarla doğum yardımından faydalanabilir?

Doğum yardımı nedir?

Doğum yardımı, ebeveynlerin her çocuk için bir kez yararlanabileceği bir destek ödemesidir. Halk arasında “SGK doğum parası, çocuk yardımı parası, çocuk parası” gibi farklı isimlerle anılabilir. Ancak bu yardım; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından değil, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından yapılır.

Doğum yardımı, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun yaptığı “süt parası” desteği ile karıştırılabilir. “Emzirme ödeneği” olarak adlandırılan süt parasının alınma şartları doğum yardımından farklıdır.

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın çocuk sahibi olmayı destekleyerek genç nüfusu artırmak ve ebeveynlerin hayatını kolaylaştırmak için uzun yıllar boyunca yaptığı çalışmalar sonucu uygulamaya koyduğu doğum yardımı, her çocuğun doğumunun ardından tek sefere mahsus olarak yapılır. Ödeme üzerinden herhangi bir vergi ya da kesinti alınmaz. Ayrıca doğum yardımı parasının haczedilmesi de mümkün değildir.

Kimler doğum yardımı alabilir?

Dünyaya gelen her çocuktan sonra yapılan doğum yardımı ödemesi ebeveynler için destekleyici olabilir. Peki, doğum yardımı kimlere yapılır? Kimler doğum parası alabilir? Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın resmî web sitesinde bu soruya cevap olarak Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları ve Mavi kart sahipleri gösterilir.

Doğum yardımıyla ilgili merak edilen bir diğer konu ise ödemenin kim tarafından alınabileceğidir. Doğumdan sonra anne ve babanın her ikisinin de sağ ve Türk vatandaşı ya da Mavi kart sahibi olduğu durumlarda ödeme anne üzerinden yapılır. Eğer anne Türk vatandaşı ya da Mavi kart sahibi değilse ödeme Türk vatandaşı ya da Mavi kart sahibi olan baba tarafından alınır. Annenin doğumda ya da doğumdan sonra vefat ettiği durumlarda da baba doğum yardımına başvurarak destekten yararlanabilir.

Doğum yardımı alma şartları nelerdir?

Doğum yardımından faydalanmak isteyen ebeveynlerin başvuru yapabilmek için bazı şartları karşılıyor olması gerekir. “Doğum yardımı şartları nelerdir?” ya da “Doğum yardımı başvurusu ne zaman yapılır?” gibi soruların yanıtları da şöyle derlenebilir:

•        Anne veya babanın veya ikisinin birden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ya da Mavi kart sahibi olması,
•        Bebeğin 2015 yılı, Mayıs ayının 15. gününden sonra doğmuş olması,
•        Bebeğin canlı doğması,
•        Bebeğin Kimlik Paylaşım Sistemi’ne kaydının yaptırılmış olması,
•        15.05.2015 tarihinden sonra doğan ve evlat edinilen çocuklar için daha önce bir doğum yardımının yapılmamış olması.

2023 doğum parası ne kadar?

Doğum parası 2023 yılında da önceki yıllarda belirlenen tutarla aynıdır ancak ailenin sahip olduğu çocuk sayısına bağlı olarak artabilir. Peki, doğum ya da çocuk parası ne kadar? Doğum yardımı kapsamında ailelere ne kadar ödeme yapılır?

Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, 15 Mayıs 2015 tarihinden sonra doğan ilk çocuk için ebeveynlere 300 TL öder. Anne ve babalar; bu tarihten sonra doğan 2. çocuk için 400 TL, 3. ve daha sonraki çocuklar içinse 600 TL doğum yardımı parası alabilir.

15 Mayıs 2015 tarihinden önce doğan çocuklar için doğum yardımı başvurusu yapmak ve ödeme almak mümkün değildir. Ancak yine de ebeveynlerin bu tarihten sonra doğan çocukları için yapılacak doğum yardımı miktarı hesaplanırken önceki çocukları da sıraya dâhil edilir. Bir örnekle açıklamak gerekirse ailenin 14 Mayıs 2015 ya da daha erken doğumlu bir çocuğu varsa bu çocuk için ödeme yapılmaz ama 15 Mayıs 2015 tarihinden sonra doğan 2. çocuk için ödenecek miktar 400 TL olur.

Doğum yardımı başvurusu nasıl yapılır?

Doğum yardımı için gerekli şartları karşılayan her ebeveyn, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı İl Müdürlükleri ya da Sosyal Hizmet Merkezleri’ne başvurarak bu yardımdan faydalanabilir. Peki, doğum parası nasıl alınır? Çocuk parası başvurusu nasıl yapılır? Ebeveynlerin adım adım yapması gerekenler şöyledir:

•        Canlı doğum gerçekleştikten sonra nüfus müdürlüğüne başvurularak çocuğun Kimlik Paylaşım Sistemi kaydı yaptırılır.
•        Ardından doğum yardımı başvuru dilekçesi eksiksiz biçimde doldurulur.
•        Dilekçe, ilgili il müdürlüğü ya da Sosyal Hizmet Merkezleri’ne ulaştırılır.
•        Ebeveynler dilekçeyi ilgili kurumlara bizzat ulaştırabilecekleri gibi taahhütlü posta ya da kargo aracılığıyla da iletebilirler.

Herhangi bir kamu kurum ve kuruluşunda çalışan ebeveynler, doğum yardımı için doğrudan çalıştıkları kuruma başvurmalıdır. Yurt dışında yaşayan vatandaşlar ya da Mavi kart sahipleri ise büyükelçilik ya da konsolosluklara başvurabilir.

Ebeveynler, doğum yardımı başvurusu takip işlemleri için e-Devlet uygulamasını kullanabilirler. Ödemeler ise başvurunun Doğum Yardımı Sistemi’ne dâhil edildikten sonraki ay PTT şubeleri aracılığıyla yapılır. Ebeveynlerin yapılan ödemeyi 1 yıl içerisinde alması gerekir. Aksi takdirde 1 yıl boyunca alınmayan ödemeler bakanlığa iade edilir.

Sıkça sorulan sorular

6 ay süt parası nasıl alınır?

Süt ve doğum parası, birbirinden farklı iki yardım projesi kapsamında ödenir. Doğum parası için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na başvurulur ama süt parası desteğinden yararlanmak için SGK’ya bir başvuru dilekçesi iletmek gerekir.

Doğum yapan kadın hangi yardımları alır?

Türk vatandaşı ya da Mavi kart sahibi olan kadınlar, anne olduktan sonra doğum yardımı ve emzirme ödeneğinden faydalanabilir. Ayrıca emzirdikleri dönemde iş hayatlarına dönemeyen anneler, iş görmezlik desteği de alabilir.

Yeni doğan bebek için devlet yardımları nelerdir?

Ebeveynler, ilgili yardımın şartlarını karşıladıkları takdirde birkaç farklı yeni doğan bebek yardımından faydalanabilir. Bu yardımlar kısaca şunlardır:

•        Doğum yardımı
•        Emzirme desteği
•        İkiz, üçüz, dördüz bebek sahibi olan ebeveynler için çoklu doğum yardımı
•        İş görmezlik ödeneği
•        Bakıcı parası ve kreş yardımı

Emzirme ödeneği nedir, kimlere verilir?

Emzirme ödeneği, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun doğum sonrası ebeveynleri desteklemek için yaptığı bir ödemedir. Annenin sigortalı bir çalışan olması hâlinde anneye verilir. Annenin sigortasız, babanın sigortalı olduğu durumlarda ise ödeme babaya yapılır.

Emzirme ödeneği kaç kere alınır?

Emzirme ödeneği, yeni doğan her çocuk için bir defaya mahsus olarak ödenir.

Emzirme ödeneği nasıl alınır?

Emzirme ödeneği şartlarını karşılayan ebeveynlerin herhangi bir talep dilekçesi hazırlamalarına veya başvuru gerçekleştirmelerine gerek yoktur. Ödenek hakkı kazanan sigortalıların ödemesi SGK tarafından otomatik olarak yapılmaktadır.

Doğum ve süt parası için nereye başvurulur?

Doğum parası için Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı İl Müdürlükleri’ne ya da Sosyal Hizmet Merkezleri’ne başvuru yapılabilir. Süt parası, yani emzirme ödeneği için herhangi bir kuruma başvurmaya gerek bulunmaz.

Hamilelikte doğum yardımı için başvuru yapılır mı?

Doğum yardımı için çocuğun dünyaya canlı bir şekilde gelmesi ve Kimlik Paylaşım Sistemi’nde kayıtlı olması şartları vardır. Dolayısıyla anne henüz hamileyken doğum yardımına başvuru yapamaz.

Evlat edinenler doğum yardımı alabilir mi?

15 Mayıs 2015 tarihinden sonra doğan ve evlat edinilen çocuklar için doğum yardımı parası alınabilir. Ancak aynı çocuk için daha önce doğum yardımı alınmışsa tekrar başvuru yapılamaz. Yine de ebeveynlerin daha sonraki doğum yardımı hesaplamalarında evlat edinilen çocuk da sıraya dâhil edilir.

​Ebeveynlerin doğum sonrası maddi destek ve yardımlardan faydalanmalarını kolaylaştırmak adına insan kaynakları yazılımı çözümleri, işverenlerin bu süreçleri etkin bir şekilde yönetmelerine yardımcı olabilir. Bu yazılımlar, ebeveynlerin doğum yardımı gibi haklarını takip etmelerine ve başvuru süreçlerini yönetmelerine olanak tanırken, işverenlerin de bu yardımları zamanında ve doğru şekilde sağlamalarını sağlar. Böylece hem çalışan memnuniyeti artar hem de işverenler yasal yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirebilirler.​