2023 yazılım trendleri

Yazılım teknolojisinin gelişim hızı baş döndürücü bir noktaya evriliyor. Yapay zekâ teknolojilerinde yaşanan gelişme ile görsel, ses ve komuta dayalı fonksiyonların ulaştığı seviye kimilerini heyecanlandırıyor bazıları ise bunun korkutucu bir durum olduğunu düşünüyor. Özellikle son zamanların popüler konusu haline gelen ChatGPT ve onunla birlikte yaşanan gelişmeler adeta bir domino etkisi oluşturuyor.

Küçük programlardan tarayıcı eklentilerine kadar pek çok alanda yazılımsal gelişimin etkilerini görmek mümkün. Yaşanan gelişmeler ışığında küçük bir gelecek projeksiyonu yapmaya kalkınca ortaya çıkan manzarada yakın geleceğin çok daha fazlasına gebe olduğu rahatlıkla söylenebiliyor. Her geçen gün teknolojide yaşanan gelişmeler ile birleşen pazardaki talep, dünyayı daha küçük ve bilgiyi daha erişilebilir bir noktaya götürüyor.

AI (artificial intelligence) yapay zekânın rolü

AI diğer bir deyiş ile artificial intelligence ifadesini basitçe yapay zekâ olarak Türkçeleştirilebiliyor. AI, verilen görevleri yerine getirmek üzere insan zekâsını taklit eden ve elde ettikleri veriler ışığında sürekli olarak kendilerini geliştirebilen sistemler ya da makineler olarak tanımlanabiliyor. Günümüzde müşteri sorunlarını anlamak ve daha tatmin edici cevaplar vermek için yapay zekâ sıklıkla kullanılan bir seçenek olarak yer alıyor.

Büyük veri kümelerinden kritik bilgileri derlemek ve işlemek gibi zaman gerektiren hizmetlerde AI kullanımı yaygınlaşıyor. İnsan yeteneklerini taklit ederken ondan daha hızlı ve işlevsel olabilmek üzere tasarlanan artificial intelligence yani yapay zekâ uygulamaları günümüzün değerli ticari varlıkları arasına giriyor.

Temel yaklaşımı insanın dünyayı algılama şekli ve bunlara verdiği tepkileri taklit etmek olan AI teknolojileri bir sonraki adımda taklit yeteneğini aşarak özgün sonuçlar yaratmayı amaçlıyor. Bu çerçevede yapay zekâ uygulamaları organizasyonlarda sıklıkla inovasyon odaklı kullanılıyor. Karmaşık verileri kullanarak tahminler üretmek ve algoritmalar geliştirmek AI için tanımlanan önemli görevler arasında yer alıyor.

2023 yılı başlarken ChatGPT ve Midjourney tarafından ortaya konulan performans yapay zekâ örnekleri gibi yazılımlar bu alandaki beklentileri artırmaya başlıyor. Mevcutlara ilave edilecek benzer yazılımların ortaya çıkışı ile kullanım alanı konusunda çok daha geniş bir yelpazeden söz etmek mümkün olacak gibi gözüküyor. Copilot gibi yapay zekâ uygulamaları yazılım geliştirmeyi hızlandırırken Orchard gibi araçlar farklı hedef kitlelere yönelik farklı stillerde metinler oluşturma konusunda umut vaat ediyor.

Geliştirme (yazılım) verimliliğini artırmak

2023 yılı yazılım geliştirme bakımından verimliliğin maksimize edilmeye çalışıldığı bir yıl olacak. Araştırmacılar trendin bu yönde olduğuna dair veriler ortaya koyuyor. Yazılım geliştirmede temel yaklaşım modellerinin başında yeniden kullanılabilir bileşenler gelirken pazardan alınan bildirimler beklentilerin de bu yönde olduğunu gösteriyor. Hazır yazılımlar yerine iş ölçeklerine uygun, adaptasyon kabiliyeti yüksek ve geliştirilebilmeye açık ürünler tercih ediliyor.

Ürün geliştirmeye odaklanmış, verimliliğe ve gelişime açık yazılım şirketleri için yapay zekâ bileşenlerine yatırım yapmak kaçınılmaz görünüyor. Hem ürün gelişimi hem de pazar verilerinin doğru değerlendirilmesi bakımından sisteme yapay zekâ tarafından yapılacak katkılar oldukça önemli gözüküyor. Bu sebeple işletmeler hazır ürün yerine verimliliği yüksek, özel ihtiyaçlarına uygun yazılımlar geliştirmeyi hedefleyen adımlar atmaya hazırlanıyor.

Başlangıçta küçümsenen no code / low code yaklaşımı artık ciddiye alınan bir fenomen sayılabilir. Low code diğer bir ifadeyle düşük kod, hızlı bir şekilde yazılım geliştirmeye yardımcı olan bir yaklaşım olarak ön plana çıkıyor. Düşük kod kullanımı, adından da anlaşılacağı üzere yazılım geliştirme süreçlerinin mümkün olan en az kodlama ile yapılmasını amaçlayan bir yaklaşım olarak biliniyor.

2023 yılında trend olmaya devam edecek konuların başında no code / low code anlayışının olması ve yapay zekâ yazılımlarından yararlanılan kodsuz geliştirme süreçlerinin verimliliği artırması konuyu yakından takip edenler için sürpriz olmayacak. Sınırlı programlama becerisi ile daha kapsamlı projeler geliştirmek, eğitim algoritmaları üzerine kafa yoran öğreticiler için yakın hedef hâline geliyor.

Bulut platformlarının yaygınlaşması

Yazılım geliştirme sektöründe cloud platforms veya Türkçe ifadesi ile bulut platformlar önemli yer tutuyor. Proje yönetimi ve yazılım geliştirme hizmetlerinde bulut teknolojisi, çoğu otomatikleştirilmiş test için mükemmel bir ortam anlamına geliyor. Gelişmiş depolama birimi olmasının yanında yüksek hızı ve yeni nesil güvenlik sistemleri ile çağdaş bir platform olan bulut sistemleri pazarın gelişiminde önemli rol oynayacak gibi gözüküyor.

Maliyet parametreleri bakımından değerlendirildiğinde geleneksel çözümlere oranla uygun fiyatlı olan bulut platformlar, uyarlanabilir sistemleri ve yüksek güvenlik altyapısına sahip olmasıyla oldukça avantajlı bulunuyor. Bu sebeple yakın gelecekte bulut sistemlerin çok daha yaygın kullanıma sahip olacağı söylenebiliyor.

Günümüzde bulut platform hizmetlerini en yaygın kullanan sektörlerin başında otomotiv endüstrisi ve bankacılık sistemi geliyor. Yazlım geliştirme trendlerinin hızlanması sonucunda bulut sistemleri kullanımının çok daha hızlı bir yayılım göstermesi kaçınılmaz kabul ediliyor. Endüstriyel bulut platformları diğer sistemlere oranla çok daha esnek ve uyarlanabilir nitelikte olduğundan sistemin büyümesinin lokomotifi sayılabiliyor.

Gartner tarafından Kuzey Amerika ve Avrupa şirketleri arasında yakın zamanda yürütülen bir araştırmada işletmelerin yarıya yakınının bulut platformları kullandığını ortaya koyuyor. Pilot uygulamalarla yeni trendi denemeye başlayanlar ile birlikte oranın yarıyı geçtiği yadsınamaz bir gerçek olarak karşımıza çıkıyor. Yine aynı araştırma 2027 yılına kadar işletmelerin kritik iş girişimlerinin yarıdan fazlasını bulut platformlara taşıyacağını öngörüyor.

Real-time gözlem ve analizler

Günümüzde veri işleme kapasitesinin ulaştığı boyut giderek artıyor. Artık pek çok işletme daha önce görülmeyen büyüklükteki verileri toplama, işleme ve değerlendirme konularında büyük mesafeler katediyor. Sistemsel veri analizi ve yapay zekâ uygulamaları pek çok sektörde karar verme süreçlerinin en önemli yardımcısı haline geliyor. Ancak bu aşamaya gelişin oldukça zorlu süreçleri içerdiğini de unutmamak gerekiyor.

Günümüz yazılım geliştirme süreçleri ilk gözlemden tepkiye kadar geçen süreyi kısaltmak ve geleceğe yönelik tahminde bulunmak için gözlemlenebilir veriler üretmek üzerine kurgulanıyor. Amerika’daki bazı eyaletlerde araç sahiplerine kişinin gerçek zamanlı sürüş davranışını dikkate alan özel sigorta paketleri sunuluyor. Tesla tarafından başlatılan bu uygulamanın yaygınlaşması bekleniyor.

Gözlemlenebilir verilerden elde edilen değeri maksimum seviyeye çıkarmayı hedeflemek işletmelerin kablosuz sistemlerin sürekli gelişen yeteneklerinden faydalanması anlamına geliyor. Bu maksatla kullanılan sistemlerin örnekleri arasında Bosch-Siemens tarafından geliştirilen endüstriyel alanlarda forklift çarpışma oranlarını azaltmaya yarayan ultrasonik sensörler yer alıyor.

Sürdürülebilir teknoloji

Teknolojik gelişime yönelik sürdürülebilir yaklaşımlar enerji ve her türlü girdi verimliliğini artıran, izlenebilir, analitik ve çevre dostu bilinç düzeyinde hizmetler üretilmesini önceliyor. Kurum ve kuruluşların performans ölçümlerini bu doğrultuda yapması ilerleyen süreçte kaçınılmaz bir gereklilik haline gelecek gibi gözüküyor. Teknolojik gelişimin çevresel, psikolojik ve sosyal risklerinin eğitim, sağlık ve iş hayatına dair parametreler üzerine etkisi de mercek altına alınıyor.

Sürdürülebilirlik konusunda önemli bir yere sahip olan mikro ölçekli yazılımların 2023 yılında da popüler olması bekleniyor. Her bir yazılımın kendi içerisinde barındırdığı mikro ölçekli yazılım grupları kolay ölçeklenebilirlik ve kısa süreli geliştirme hizmetleri bakımından önemli bulunuyor. Bu sebeple her bir modülün kendi amacı doğrultusunda pratik entegrasyon imkânı veren bileşenler hâlini alması sürdürülebilir yazılımın önemli bir detayı olarak öne çıkıyor.