Cari oran nedir, nasıl hesaplanır?

Finansal analiz, bir firmanın sağlık durumunu belirlemek için önemli bir role sahip. Bu analizlerin kilit unsurlarından biri ise cari oran. Cari oran, şirketin kısa süre içindeki borçlarını karşılama kapasitesini gösteren bir ölçüt. Oran firmanın likidite seviyesini, yani nakit akışını ve oluşturma kapasitesini ortaya koyar. Cari oranın hesaplanması, şirketin mali sağlığını değerlendirmede büyük önem taşır. Cari oranın doğru hesaplanması ve analiz edilmesi, şirketin uzun vadeli başarısını önemli ölçüde etkileyebilir. Dolayısıyla cari oran, şirketlerin finansal performansını anlamak ve tahmin etmek için önemli bir gösterge.

Cari oran nedir?

“Cari oran nedir?” sorusu, işletmelerin finansal analizlerinde sıkça karşılaşılan temel bir konu. Bu oran, bir işletmenin dönen varlıkları ile kısa vadeli borçları arasındaki ilişkiyi gösterir. Özünde cari oran, şirketin elinde bulunan dönen varlıkların, kısa vadeli borçlarını ne ölçüde karşılayabildiğini belirleyen bir gösterge. Hesaplama, şirketin likidite durumunu yansıtır ve şirketin acil finansal ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini gösterir. Finansal analizlerde cari oran hesaplaması, şirketin kısa vadede mali yükümlülüklerini ne kadar rahat karşılayabileceğini görmek için kullanılır. Burada dönen varlıklar kategorisine giren nakit, alacaklar ve stoklar gibi kalemler, şirketin kısa vadeli borçlarıyla kıyaslanır. Bu oran genellikle 1:1 veya daha yüksek olmalı. Çünkü bu durum şirketin borçlarını rahatlıkla karşılayabileceğini gösterir. Eğer cari oran 1’in altında ise, bu, şirketin kısa vadeli borçlarını karşılamakta zorlanabileceğine işaret eder.

Cari oranın hesaplanması, özellikle kredi analizlerinde önem taşır. Banka ve finansal kuruluşlar, kredi verirken şirketlerin bu oranını dikkate alırlar. Yüksek bir cari oran, şirketin finansal sağlığının iyi olduğunu ve borçlarını zamanında ödeyebileceğini gösterir. Bu da potansiyel yatırımcılar ve kredi verenler için güven verici bir faktör. Cari oran, şirketin kısa vadeli finansal gücünü ve likiditesini ölçen, finansal analizlerde başvurulan temel bir gösterge. Bu oranın doğru bir şekilde hesaplanması ve yorumlanması, şirketlerin finansal sağlığı ve kredi edinme kabiliyeti açısından büyük önem taşır. 

Cari oran formulü

Cari oran formülü, şirketlerin finansal sağlığını değerlendirme konusunda önemli bir araç. Formül, bir şirketin kısa vadeli borçlarını karşılayabilme yeteneğini gösterir ve finansal analizlerde sıklıkla başvurulan bir orandır. Şirketler, kredi başvurularında bu oranı göstererek, mali durumlarının sağlıklı olduğunu kanıtlarlar. Cari oran formülü şu şekildedir: Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar. Bu hesaplama şirketlerin likidite seviyelerini gözler önüne serer. “İdeal olarak cari oran kaç olmalı?” sorusuna verilecek yanıt genellikle ”2” olarak kabul edilir. Bu oran, şirketin her 1 birim borca karşılık 2 birim dönen varlığa sahip olduğunu gösterir, yani şirketin borçlarını iki katı varlıkla karşılayabileceğini ifade eder. Bu durum şirketin finansal olarak güçlü olduğunu ve net çalışma sermayesine sahip olduğunu gösterir.

Cari oran formülü ile hesaplanan değerler, şirketin sektörüne, faaliyet dönemine ve yapmış olduğu yatırımlara göre farklılık  gösterebilir. Örneğin, bazı sektörlerde likidite ihtiyacı daha yüksekken, diğerlerinde daha düşük olabilir. Bu nedenle “ideal” olarak kabul edilen “Cari oran kaç olmalı?” sorusunun cevabı, şirketin faaliyet gösterdiği sektöre ve piyasa koşullarına göre değişiklik gösterebilir.

Cari oran hesaplama

Cari oran hesaplama, işletmelerin finansal analizlerinde öneme sahiptir . Bu hesaplama şirketin kısa vadeli borç ödeme kabiliyetini gösteren bir gösterge. Cari oran nasıl hesaplanır sorusunun cevabı, şirketlerin dönen varlıklarının toplamının kısa vadeli yabancı kaynaklarına bölünmesiyle elde edilir. Matematiksel olarak ifade edersek: Cari Oran =

/ .

Cari oranın 1’in altında olması, işletmenin dönen varlıklarının kısa vadeli yabancı kaynaklara karşı yetersiz kaldığını gösterir. Bu durum likidite problemleri ve finansal istikrarsızlık işareti olabilir. Bu yüzden finansal sağlıklı bir işletme için cari oranın genellikle 1’in üzerinde olması beklenir. Ancak, cari oran hesaplama sürecinde elde edilen oranın çok yüksek olması, örneğin 2 ve üzeri olması, firmanın elinde atıl duran likidite bulunduğunu gösterebilir. Bu da verimsiz varlık yönetiminin bir işareti olabilir. Cari oran hesaplama örneği vermek gerekirse, diyelim ki bir şirketin toplam dönen varlıkları 100.000 birim ve kısa vadeli borçları 50.000 birim. Bu durumda, cari oran şöyle hesaplanır: Cari Oran = 100.000 / 50.000 = 2. Bu oran, şirketin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme kabiliyetinin güçlü olduğunu gösterir.

Özellikle kredi başvurusu yapacak işletmeler için cari oran hesaplama önemli. Banka ve finans kuruluşları, kredi verirken işletmenin cari oranını dikkate alır. Genel bir kural olarak cari oranın beklenen oransal değeri 2 olarak kabul edilse de, bu oran sektöre, piyasa koşullarına, ülkenin ekonomik durumuna ve firmanın yatırım durumuna göre değişebilir. Örneğin, Türkiye gibi ülkelerde üretim yapan firmalar için bu oranın 1.8 seviyesinde olması makul bir değer olarak kabul edilebilir.

Cari oran nasıl yorumlanır?

Cari oran yorumlama, bir işletmenin finansal durumunu anlamada önemli bir adım. ”Cari oran nasıl yorumlanır?” sorusunun cevabı, bu oranın işletmenin kısa vadeli borçlarını ne kadar rahat ödeyebileceğini anlamak için bir ölçüt olarak kullanılmasını içerir. Cari oran, işletmenin dönen varlıklarının toplamını kısa vadeli borçlarına bölerek hesaplanır. Genel olarak ”Cari oran yüksek olursa ne olur?” sorusuna verilecek yanıt, işletmenin finansal olarak sağlam olduğunu ve likiditesinin yüksek olduğunu gösterir.

Cari oranın 1 sayısından büyük olması, işletmenin dönen varlıklarının kısa vadeli borçları karşılamada yeterli olduğunu gösterir. Bu durum şirketin borçlarını ödeyebilme gücüne sahip olduğunu ve sürdürülebilir bir finansal yapıya sahip olduğunu belirtir. Öte yandan cari oranın 2 gibi bir değere ulaşması, şirketin kısa vadeli borçlarını iki katı kadar likit varlıkla karşılayabildiğini ifade eder. Satıcılar ve bankalar gibi kısa vadeli borç verenler için yüksek bir cari oran, şirketin borçlarını rahatça ödeyebileceği anlamına gelir ve bu durum olumlu olarak değerlendirilir. Ancak cari oranın 10 veya 15 gibi aşırı yüksek seviyelere çıkması, şirketin elindeki nakit ve likit varlıkların verimli kullanılmadığına veya yanıltıcı bilançoya işaret edebilir.

Cari oran yorumlama sürecinde genel olarak kabul edilen eşik değerler şunlardır:

• 0 – 1,00: Cari oran düşük seviyede

• 1 – 1,85: Cari oran kabul edilebilir seviyede

• 1,85 ve üzeri: Cari oran iyi seviyede

Bu eşik değerler, oranın işletme için ne kadar olumlu olduğunu gösterir. Ancak sadece tek bir döneme ait cari oran değerlendirmesi yapmak yetersiz olur. Oranın zaman içindeki trendini de takip etmek önemli. Cari oran yorumlama aşamasında, cari oranın diğer finansal oranlarla birlikte değerlendirilmesi de önem taşır. Özellikle faaliyet oranları ile beraber değerlendirilmesi, daha kapsamlı bir finansal analiz sağlar. Sektör ortalamaları ile karşılaştırma yapmak, cari oranın ne kadar olumlu veya olumsuz olduğunu anlamada yardımcı olur.