Ekonomide proaktif yaklaşım nedir?

Kelime anlamıyla proaktif, bir durumu kontrol edebilmek için önceden belirlenen ya da planlanan eylemler anlamına gelir. “Proaktif yaklaşım nedir?” sorusundan kısaca bahsetmek gerekirse bu tanım, bir durumun sonuçlarını tahmin ederek, bu tahminlere göre eylemde bulunmayı ifade eder. Proaktif yaklaşım ise kişi ya da kurumun, ileri zamanda yaşanabilecek olayları daha önce tahmin ederek bunlara karşı hazırlıklı olma ve planlama yapabilme yeteneğidir. Ekonomide de proaktif yaklaşımın oldukça önemi vardır.

Ekonomide proaktif yaklaşım, bir ekonominin gelecekteki gelişmelerini tahmin etme ve buna göre kararlar alma olarak tanımlanabilir. Tahmin edilebileceği gibi ekonomide proaktif yaklaşım, ekonomide yaşanabilecek kötü gelişmelere karşı en az zarara uğramayı ya da hiç zarara uğramamayı amaçlayarak işler. Bu özellikle işletmeler açısından oldukça önemlidir. Çok ciddi zararları önlemeyi ve ciddi tedbirler alarak belki de işletmenin hayatta kalmasını sağlar. Aynı zamanda olası ekonomik krizlerin önüne geçilmesini ve ekonomide olumlu anlamda büyüme ve gelişmeyi sağladığı için de oldukça önemli bir yaklaşımdır. Bir işletmede proaktif yaklaşım uygulanmak isteniyorsa, önce tüm gelişmeleri her gün tahmin edip bunları geleceğe yön verecek şekilde uygulamak gerekir. Proaktif yaklaşım her zaman olumlu sonuçlar vermeyebilir. Dolayısıyla bu yorumları ve eylemleri doğru yapabilme yeteneği önemli ve etkili olur. 

Proaktif yaklaşım nedir?

İnternet üzerinde de sıklıkla araştırılan proaktif yaklaşım ne demek sorusunun en basit cevabı, gelecekteki gelişmeleri öngörerek buna göre hareket etme ve bir aksiyon planı hazırlamaktır. İş hayatında yaşanan sarsıcı gelişmeler, krizler ve hem ülke hem de dünya piyasasında yaşanan ekonomik gelişmeler, işletmeler için oldukça etkili sonuçlar doğurabilir. Bunlar olumlu gelişmelere neden olabileceği gibi olumsuz sonuçlara da sebep olabilir. Henüz ortaya çıkmayan ama çıkması öngörülen bir krize, önlemler almak ve çeşitli eylem planları uygulayarak buna tüm işletmeyi her anlamda hazır hale getirmek proaktif yaklaşım uygulanmasının sonucudur. Proaktif yaklaşımın ana fikri mevcut gelişmeler ışığında geleceğe yönelik yorum yapabilme ve uygulayabilmedir. 

En basit haliyle proaktif yaklaşım anlamı olumsuz bir durum yaşanmadan önce düşünebilmek, karar verebilmek ve bunları uygulayabilmektir. Bu şekilde ortaya çıkması beklenen olumsuz durumdan en az etkilenme amaçlanır. Aksi takdirde öyle durumlar yaşanabilir ki, işletme tamamen ortadan yok olabilir. Birçok farklı şekilde değerlendirilebilen proaktif yaklaşımda, her senaryo en ince ayrıntısı ile ele alınarak karar verilir. Birçok proaktif yaklaşım örneği verilebilir. Etkili bir çalışma içermesinden dolayı daha zaman alan ve aslında emek isteyen bir süreçtir. 

Reaktif yaklaşım ile farkı

Proaktif yaklaşımın için olduğu kadar reaktif yaklaşım için de reaktif yaklaşım nedir şeklinde sorular merak edilmektedir. Reaktif yaklaşım, aslında proaktif yaklaşımın tam tersidir denebilir. Reaktif ve proaftif yaklaşım nedir dendiğinde kısaca biri için önceden tedbir alma denebilirken diğeri için kriz anında çözüm üretme anlayışı denebilir. Reaktif yaklaşımda, proaktif yaklaşımın tam tersine olaylar ve krizler ortaya çıktığında en az hasarın alınabileceği çözümler üretilmeye çalışılır. Ülkemizde en yaygın tercih edilen yaklaşım daha riskli olduğu halde reaktif yaklaşımdır. Çünkü şirketler, proaktif yaklaşıma ayrıca zaman ayırmak ve hem maddi hem manevi şekilde yorulmak istemezler. Ancak şirketler için yarar ve faydaya bakıldığında proaktif yaklaşım çok daha avantajlıdır.

Reaktif ve proaktif yaklaşım örnekleri üzerinden bakacak olursak, ekonomideki etkilerine bakabiliriz. Proaktif yaklaşımda mevcut ekonomik koşullar, piyasa şartları ve çeşitli gelişmeler göz önüne alınarak olası krizlere hazırlık yapan ve proaktif yaklaşım uygulayan bir şirket olsun. Diğer bir şirket ise reaktif yaklaşıma göre hareket eden, yani kriz ortaya çıktığında çözüm bulmak isteyen bir şirket olsun. Her iki şirketin bu krizden etkilenmeleri aynı oranda olmayacaktır. Proaktif yaklaşımı benimseyen şirket çok daha az hasarla, aldığı tedbirler sayesinde ayakta kalarak atlatırken diğer şirket iflasın eşiğine bile gelebilir. Bu yüzden ülkemizdeki firmaların da aslında proaktif yaklaşım konusunda eğitilmesi ve firmalarını bu doğrultuda geliştirmeleri gerekir. Özellikle kriz yönetiminde proaktif yaklaşım daha önceki öngörüleri sayesinde daha başarılı ve etkin sonuçlara ulaşmayı sağlayacaktır.

Proaktif yaklaşım faydaları

Firmaların proaktif yaklaşımı benimsemeleri için öncelikle proaktif yaklaşım faydaları hakkında bilgi edinmeleri gerekir. 

• Proaktif yaklaşımda öncelikle firmalar olası krizlere önceden hazırlandıkları için herhangi bir kriz ya da sorunda çeşitli maddi ya da manevi harcamalara girmeden de bu krizleri önleyebilir ya da en aza indirebilirler. 

• Geleceğe yönelik hedef belirleme ve yol çizme açısından önemli bir faktör olduğu için firmaların hedeflerine de daha kolay ulaşmalarını sağlar. 

• Proaktif yaklaşım, kişilerde geleceğe yönelik öngörü, değerlendirme ve sonuç çıkarma açısından yeteneklerini de geliştirmelerini sağlar. 

• Proaktif yaklaşımda rakip firmalara göre de her durumda daha önde olma imkânı sunulmuş olur. 

Proaktif yaklaşım özellikleri arasında yer alan geleceğe yönelik planlar sayesinde işletmeler, daha sağlam ve güvenilir olur. Bu da çalışanlarına güven sağladığı için daha özverili ve güvenli çalışmalarını sağlar. Aynı zamanda ekip çalışmasını ve firma içi gelişmeyi de etkilediği için oldukça yararlıdır. Ülkemizde yer alan işletmelerin de bir an önce proaktif yaklaşım konusunda eğitim alarak firmalarını bu anlamda geliştirmeleri gerekmektedir. Böylece daha uzun ömürlü, sağlam ve başarılı firmalar elde edilir. Bu da firmanın büyümesiyle birlikte istikrarlı bir artış yaratır.