Çalışan bağlılığı artırma ve personel verimliliği yöntemleri

Hızlı bir gelişim ve dönüşüm içerisinde olan iş dünyasında, çalışan bağlılığı ve personel verimliliğine dair ezberler de ciddi anlamda bozulmuş durumdadır. İşletmeler bu değişim sürecinde mevcut konumlarını koruyabilmek adına gerek ürün gerekse de hizmet niteliğini artırmak zorundadır. Çalışan bağlılığı olgusu, şirketlerin stratejik planlamalarını eksiksiz bir şekilde gerçekleştirmelerinde önemli bir role sahiptir. İş dünyasındaki değişim nedeniyle “Çalışan bağlılığı nedir?” ya da “Çalışan bağlılığı nasıl artırılır?” gibi soruların yanıtları da belli aralıklarla güncellenmeye muhtaçtır.

Çalışan bağlılığı temel olarak bir işletme çatısı altında çalışan personellerin ilgili kuruluşlara yapmış oldukları duygusal yatırım olarak ifade edilebilir. Çalışanların organizasyona kattıkları motivasyon ve tutku, bu bağlılığın bariz bir sonucudur. İş yeri ile duygusal bağı oluşturabilen personeller, aidiyet duygusuyla beraber işletmeye ait hedeflerle kolayca özdeşim kurar. Bir anlamda kişisel hedefleri ve işletmenin planlamaları ortak bir paydada buluşur. Fakat çalışan motivasyonu ya da bağlılığını artırmak işletmeler adına her zaman çok kolay bir süreç değildir.

Verimlilik stratejileri ya da motivasyon teknikleri konusunda doğru aksiyonlar alan ve inovatif hamleler gerçekleştirebilen kurumlar, iş yerinde mutluluk ortamına zemin hazırlayabilmektedir. Günümüzde artık çalışan memnuniyeti ve verimliliği işletmeler adına en öncelikli konulardan biri haline gelmiştir. İçeriğimizde, “Personel verimliliği nasıl artırılır?” ve “Personel motivasyonu nasıl sağlanır?” sorularına odaklanmaya çalışacağız.

Çalışan bağlılığı nedir? Neden önemlidir?

Çalışan bağlılığı bugün itibarıyla işletmeler için ciddi bir yatırım alanı haline gelmiş durumdadır. Geçmiş yıllarda, yani henüz çalışan bağlılığı kavramının tam anlamıyla oturmadığı dönemlerde bu alanda yapılan çalışmalar İnsan Kaynakları departmanlarının memnuniyet anketleri ile sınırlı kalıyordu. Oysa gelinen noktada işletmeler çalışan bağlılığını artırmak için çok sayıda teknikten ve yaratıcı çözümden yararlanmaktadır. Çalışan bağlılığı, şirket kültürünün oturması ve bu kültürünü geleceğe taşınması noktasında işlevsel bir rol üstlenir.

Temel olarak çalışan memnuniyeti ve çalışan bağlılığı birbirinden farklı olgulardır. Çalışan memnuniyeti, personelin şirkete bağlılığında etkisi bulunan sayısız faktörden sadece birisi olarak görülür. Çalışanların işletme içerisinde yer alan çeşitli unsurlara karşı tutumu, çalışan memnuniyetini yansıtır.

Her ne kadar birbiriyle ilişkili olsa da çalışan bağlılığı, çalışan memnuniyetinin ötesinde bir kavram olarak ele alınmak zorundadır. Çünkü bu noktada işletmenin kurumsal hedefleri, vizyonu ya da uzun ve orta vadeli planlamaları ile olan duygusal bağ ön plana çıkar. Bir bakıma bu kavram büyük ölçüde açık hedeflere odaklanmak ve yetkinlikler geliştirme süreçlerinde desteklenmekle yakından ilgilidir.

İşletmeler günümüzde hem çalışan memnuniyetini hem de çalışan bağlılıklarını ölçmek adına belli aralıklarda çeşitli teknik metotlardan ve anketlerden yararlanabilir. Pek çok işletme; çalışan performansını artırmanın en önemli yollarından birinin çalışan bağlılığına yönelmek olduğunu kavramıştır. Bu durum çok daha esnek bir organizasyon yapısına da zemin hazırlamıştır.

Çalışan bağlılığı bir personelin çalıştığı yerle kurabildiği coşku ya da duygusal birlikteliğin bir yansımasıdır. İşletmede çalışmak konusunda ne kadar kararlı ve motive olduklarına dair bir done sunar. Bu nedenle ürün/hizmet kalitesi ya da müşteri memnuniyeti gibi konuların yanında çalışan bağlılığı da İK uzmanlarının en önemsediği konular arasına girmiştir. Çalışanların bağlılık duygusu, kurumsal ve bireysel düzeyde kalitenin artmasına neden olmaktadır. Bu arada iş yerinden erken şekilde ayrılanlar, işletmeler adına çok ciddi bir zaman ve maliyet kaybı anlamına gelmektedir.

Şirket kültürünün oturması; deneyimli, istekli ve en önemlisi istikrarlı çalışanlardan geçmektedir. Artık pek çok kurumsal işletme, mutlu personellerin doğal olarak mutlu müşterileri doğurduğunu kavramaya başlamıştır. Çalışan bağlılığının en bariz yararların şu şekilde özetlemek mümkündür:

• Çok daha yüksek seviyede çalışan memnuniyeti oluşturulması
• Çalışan kayıplarının ciddi düzeyde azalması ve bu sayede istikrarlı bir organizasyonun oluşturulabilmesi
• Şirket kültürüne daha iyi bir üretkenliğin yerleştirilmesi
• İşletme gelirlerinde bariz bir artışın gerçekleşmesi
• Devamsız gün sayısında azalma

Bu kavram ilk olarak 1990 senesinde William Kahn tarafından kullanılmıştır. W.Kahn, o dönem insanların çalıştıkları yere duygusal, fiziksel ve bilişsel seviyelerde bağlı olduğunu belirtmiştir. Çalışan seviyeleri; bağlılığı yüksek çalışanlar, bağlılığı orta düzeyde çalışanlar, kayıtsız çalışanlar ve bağlı olmayan çalışanlar şeklinde sıralanmaktadır.

Çalışan bağlılığını artırmanın yolları

Çalışan bağlılığına dair tüm faktörler, sonuçlar üzerinde doğrudan etkilidir. İşletmelerin burada kendi dinamiklerine ve ihtiyaçlarına uygun etkenleri netleştirmeleri ve buna göre bir strateji geliştirmesidir.

Günümüzde artık çok sayıda işletme, bu konuda özel profesyonel destek almayı tercih etmektedir. Şirketler çalışanları ile beraber büyüdüğü gibi aynı şekilde çalışanlar da şirketleriyle beraber gelişim sağlayabilir. Dolayısıyla çalışan bağlılığı temelde iki taraf için de somut yararlar barındırır. Peki bir iş yerinde takım ruhu nasıl geliştirilir? Çalışan bağlılığını artırmanın en temel yolları nelerdir?

• Öncelikle kurum içerisinde etkili bir iletişim ve geri bildirim sürecinin oluşması gerekir. Geri bildirim kültürü, çalışan bağlılığının temel taşlarından birisidir. İşletmeler geri bildirim konusunda kendi şirket kültürlerine uygun araçlara yönelmelidir. Çalışanlar dürüst ve güvenilir bir şekilde geri bildirim verebilecekleri bir ortamla karşılaşmalıdır.
• Çalışan bağlılığında bir diğer kritik yöntemlerden biri de çalışanların profesyonel gelişimine katkı sunmaktır. Zaten bağlı olan çalışanlar, diğer düzeydeki çalışanlara kıyasla çok daha fazla gelişme dürtüsüne sahiptirler. Gelişme dürtüsünü pekiştirecek hamlelerden uzaklaşmak ise çalışanın durgunlaşmasına yol açacaktır.
• Çalışan bağlılığını artırmak isteyen şirketler, mutlaka çalışanlarına verdikleri değeri hissettirmelidir. Yetkinleri sayesinde gösterdikleri performansı ön plana çıkarın ve onları onurlandırın.
• Çalışanlarınızla empati yaptığınızı onlara sıklıkla hissettirmelisiniz. Çalışanlar genel olarak bağlı oldukları yöneticilerle temas halindedir. Doğru yaklaşımla çalışanın organizasyon içerisinde söz sahibi olabileceğini ve iş planlarına her zaman dahil olabileceğini vurgulamalısınız.
• Cezalandırma ya da utandırma gibi unsurların çalışanların zihninden uzaklaşması, yaptıkları işe daha sağlıklı bir şekilde odaklanmalarına zemin hazırlar. Psikolojik güvenin verildiği işletmelerde çalışanlar çok daha kolay bir şekilde risk alabilir ve bu doğrultuda hareket eder. Söz konusu durum, çalışan bağlılığını olumlu yönde etkiler.

Personel verimliliğini artırma yöntemleri

Personel verimliliğini artıran temel unsurlar arasında memnuniyet ve kurum içi doğru iletişim başta olmak üzere pek çok maddeden söz etmek mümkündür. Personel verimliliğini artırmak adına şu yöntemlere yönelebilirsiniz:

• Öncelikle iş yerinde ergonomik ve sağlıklı çalışma koşullarının oluşması gerekir. Bu koşullar; doğru ve güven veren yönetici-çalışan iletişimini içinde barındırmalıdır. Öte yandan işletmeler, fiziksel koşullarını da bu anlamda iyileştirmek durumundadır. Örneğin kas ve eklem yorgunluğunu azaltacak bir çalışma düzeni oturtmak ya da doğru ayarlanmış, konforlu masa ve sandalyeler, verimliliğe katkı sunacaktır.
• Bir diğer faktör de zaman yönetimi ve görev delegasyonudur. Zamanın doğru yönetilmesi, iş yerindeki stres olgusunu büyük ölçüde azaltır. Aynı zamanda organizasyon açısından bir denge kurulmasını sağlar. Görev delegasyonu da çalışan kişilerin iş yükünün dengeli ve adil şekilde dağıldığının göstergesidir. Bu konuda adil davranıldığını düşünen çalışanların çok daha mutlu ve motive çalıştığı bilinmektedir.
• Sürekli eğitim ve gelişim faktörünü de es geçmemek gerekir. Şirketin temel hedefleri doğrultusunda personellere yönelik teknik eğitimlerin daimi şekilde yapılması gerekir. Eğitiler, kişisel gelişim konularını da barındıracağı için çalışanlar bunu bir fırsat olarak nitelendirecektir. Doğru eğitim metotları, personellerin benzer şekilde düşünebilmelerine yardımcı olur. Bu da kurumsal düzeyde bir uyumu beraberinde getirir.
• Performans yönetimi sistemlerinden yararlanmak da aynı şekilde personel verimliliğini artırır. Söz konusu sistemlerle beraber şirket hedeflerine çalışanlarınızı dahil etmeniz mümkündür.
• Tüm bunların yanında yıllık tatiller, özel üyelikler, çalışma süreleri içerisinde ücretsiz ve sağlıklı gıda teminin sağlanması, ulaşım desteği, çalışan bağlılığını son derece olumlu yönde etkilemektedir.

Personel motivasyonunu sağlama teknikleri

İşletmelerde yer alan İK uzmanları, personelin motivasyonunu sağlamak adına pek çok tekniğe başvurur. Bunlar içerisinde takdir ve ödüllendirme sistemlerine özel bir vurgu yapmak gerekir. Fakat takdir ve ödüllendirme mekanizmasının yanlış kullanılması, yarardan çok zarar getirebilir.

Adalet duygusuna zarar vermeyecek şekilde ödüllendirmelerin yapılması, personel motivasyonunu muhakkak artırır. Tam tersi durumlar ise motivasyonun azalmasına, personelin durgunlaşmasına yol açabilir. Çalışanlar, başardıkları ile takdir edilmek, onurlandırılmak ister. Performans bonusları, primler, terfi konusundaki fırsatlar ya da takdir mektupları bunlar arasında öne çıkabilir.

Diğer yandan ekip duygusunu pekiştirecek etkinlikler ve sosyal sorumluluk projeleri de her daim çalışanlarda bir karşılık bulmaktadır. Çalışanların sevdikleri ve ailelerinin dahil olduğu organizasyonlar, bu duyguyu harekete geçirir. Ayrıca takım etkinlikleri, personelin iletişim konusundaki verimliliğine katkı sunar. Tüm bunların haricinde; toplantıların sınırlandırılması, çalışanların işlerini kolaylaştıracak teknolojik öğelerin kullanılması, zaman zaman uzaktan çalışma opsiyonlarının tercih edilmesi ve iş-yaşam dengesinin doğru düzeyde kurulması, personellerin motivasyonunu artıracaktır.