Elektronik ticaret türleri ve taraflarına göre özellikleri

Günümüzde her sektör için e-ticaret, olmazsa olmazlar arasına girmiş durumda. İşletmelerin ürün ve müşteri türüne göre yapacakları elektronik ticaretin türü de değişiyor. Bu yazımızda elektronik ticaret türlerini farklı yönleriyle ele alıyoruz. Ürünlerin niteliği, alıcı ve satıcı tarafları ile diğer farklı perspektiflerden elektronik ticaret türlerini açıklıyoruz.

Ürün niteliğine göre

E-ticaret türlerini belirleyen en önemli unsurların başında ürün niteliği geliyor. Bu ürünleri gıda, mobilya, giyim, kitap, yedek parça, hammadde, yazılım vs olarak sıralayabiliriz. Bununla birlikte bazı danışmanlık hizmetlerinden de bahsedebiliriz. Söz konusu ürünlerin satış işlemlerinin tamamen internet ortamında gerçekleşmesi büyük önem taşıyor.

Mal ve hizmetlerin fiziksel ortamda teslim edildiği, ancak satış ve sözleşmelerinin internet ortamında gerçekleştiği e-ticaret türünü de dolaylı ticaret olarak adlandırabiliriz. Fiziksel ürünler için müşteriye teslimin fiziksel ortamda gerçekleşmesi zorunlu olduğundan, yazılım, danışmanlık ve hizmet gibi ürünler haricindekiler için dolaylı ticaretten bahsetmemiz mümkün.

Doğrudan ticaret nedir?

Yukarıda bahsettiğimiz fiziksel ürünlerin gerçek ortamda teslimine ilişkin dolaylı ticaretin aksine; hem sözleşme ve satışının, hem de bunlardan doğan mal veya hizmet tesliminin elektronik ortamda sağlanmasına doğrudan ticaret deniyor.

Doğrudan ticarette çoğunlukla dijital ortamdaki yazılım, tasarım, film, müzik, görsel gibi dijital ortamda üretilen, kopyalanan, yüklenebilen, taşınabilen ürünlerin ticareti söz konusu oluyor.

Ticari ilişkinin tarafları açısından

E-ticaret türlerini belirleyen bir başka önemli unsur ise bu ticari ilişkinin taraflarının durumu oluyor. Söz konusu ticari ilişkideki tarafların sıfatına göre; kurumlar ile kurumlar arasındaki işlemler Business to Business (B2B) olarak adlandırılıyor. Şayet ticaret kurum ile nihai tüketici arasında ise buna Business to Consumer (B2C) deniyor.

Son yıllarda yoğunluğu artan tüketiciler arası işlemlere de Consumer to Consumer (C2C) adı veriliyor. Bir başka e-ticaret türün olan, şirketlerle idari kurumları arasında yapılan ise (Business to Administration (B2A) olarak isimlendiriliyor.

Şirketler arası e-ticaret

İşlem hacmi olarak şirket ile tüketici arasında ticaret kadar yüksek olmasa da, ciro bazında çok büyük ticaretlerin gelişmesine imkan sağlayan şirketler arası ticaret (yani kısaca B2C), farklı biçimlerde yapılabiliyor. E-ticaretin B2B versiyonunda birbirleriyle düzenli ticari ilişkisi bulunan şirketlerin kapalı ağ (intranet) üzerinden yaptıkları bir ticaret türünden de bahsetmek mümkün.

Şirketler arasındaki e-ticarette, bir ürünün imalatçısı veya toptancısı tarafından hazırlanan kataloglarının sanal ortamda incelenmesi, ürünün siparişi ve ödeme işlemlerinin gerçekleştirilmesi mümkündür.

Şirketler arası e-ticaret işlemi hem EDI (elektronik veri değişimi, electronic data interchange) sisteminde hem de e-pazar yerlerinde gerçekleştirilebilir. EDI bilgi ve belgelerin, insan faktörü olmaksızın, bilgisayar ağları yardımıyla bilgisayarlar arasında otomatik olarak değişimine imkân sağlayan bir sistemdir. E-pazar yerleri ise, çeşitli işletmelerin, mal veya hizmetlerini tanıtmalarına ve bunları satmalarına, ihtiyaç duydukları ürünleri satın almalarına imkân veren ve web sitesi şeklinde oluşturulmuş sanal ticaret merkezleridir.

Şirket ile tüketici arasında e-ticaret

Tüketici işlemleri, kişisel veya ailevi ihtiyaçları karşılamak üzere yapılan mal ve hizmet teminine ilişkin işlemlerdir. Tüketiciler bu işlemleri internet üzerinde de yapabilir. Bu amaçla internet ortamında sipariş verebilir, satın alabilir ve ödeme yapabilirler. Örneğin, bir mağazanın sunduğu ürünleri o mağazanın web sitesi üzerinden satın alabilirler.

Tüketiciler arası ticari işlemler uygulamada en çok internet ortamında gerçekleştirilen açık artırmalar şeklinde görülür. Bu uygulama ilk olarak bazı arama motorları tarafından başlatılmış, daha sonra bu amaca hizmet edecek özel web siteleri kurulmuştur.

İdari kurumlarla e-ticaret

E-devlet projesinin hayata geçirilmesi ile birlikte resmi bir takım işlemler internet aracılığıyla gerçekleştirilebilmektedir. Örneğin, tapu, nüfus, vergi idareleri gibi resmi kurumların işlemlerinin büyük çoğunluğu internet üzerinden yapılmaktadır. Bu işlemler ticari nitelikte olmadığından bu konu kapsamında incelenmeyecektir.

eLOGO e-TİCARET PORTALI

N11, Hepsiburada, GittiGidiyor, Amazon Türkiye, PTT AVM ve daha birçok farklı pazar yerlerinden yaptığınız satışları ayrı ayrı platformlar üzerinden takip etme ve farklı entegratörler üzerinden faturalarını oluşturma zorluğunu ortadan kaldıran eLogo e-Ticaret Portalı ile tek bir platform üzerinden tüm siparişlerinizi takip ederek bu siparişlerinize ait e-Fatura/e-Arşiv Faturalarınızı yine aynı platform üzerinden kolaylıkla oluşturabilirsiniz.

eLogo olarak geliştirdiğimiz e-Ticaret Portalı ile mevcut durumda bir ERP / pazaryeri entegrasyonu olmayan veya ERP kullanmayan e-Ticaretçiler birçok avantaj sağlamakta: