11. Kalkınma Planı için TBMM’den onay geldi

2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı, Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi. TBMM, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı olan olan 11. Kalkınma Planı’nın kabulünün ardından tatile girdi.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda görüşülen 11. Kalkınma Planı, TBMM Genel Kurulunda kabul edildi. Kararın ardından tatile giren meclis, yeni dönem çalışmalarına 1 Ekim’de başlayacak.

Bakanlıklar, kamu kurum ve kuruluşları, kamu meslek teşekkülleri ile sivil toplum örgütlerinin çalışmalarıyla hazırlanan plan, internet üzerinden gerçekleştirilen “vatandaş anketi” yoluyla 19 bin kişiyi aşkın katılımcının görüş ve önerilerinden de faydalanılarak hazırlandı. Merkezinde her alanda rekabetçiliğin ve verimliliğin artırılması yer alan planın vizyonu “Daha fazla değer üreten, daha adil paylaşan, daha güçlü ve müreffeh Türkiye” olarak belirlendi.

Milletin temel değerlerini ve beklentilerini karşılamak, ülkenin uluslararası konumunu yükseltmek ve halkın refahını artırmak için temel yol haritası olması öngörülen plan, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ilk kalkınma planı. Türkiye’nin yüksek gelir grubu ülkeler ile en yüksek insani gelişmişlik seviyesindeki ülkeler arasına girmesi amacıyla 15 yıllık bir perspektifle hazırlanan plan, ekonomik krizin ağır etkilerini ortaya koydu.

Hedef: Kişi başı gelir yükselecek, işsizlik azalacak

11. Kalkınma Planı’na göre, 2023 yılında GSYH’nin 1 trilyon 80 milyar dolara, kişi başına gelirin 12 bin 484 dolara yükseltilmesi; ihracatın 226,6 milyar dolara çıkarılması, ithalatın293,5 milyar dolara ulaşması, işsizliğin yüzde 9,9’a düşürülmesi, 4,3 milyon ek istihdam yaratılması hedefleniyor. Uygulamaya konulacak politika ve tedbirlerle cari işlemler açığının milli gelire oranının dönem sonunda yüzde 0,9 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.

Planı kapsayan 2019-2023 döneminde kamu mali disiplinin korunması ve maliye politikalarının, enflasyon oluşturmayacak şekilde ekonominin kaliteli büyüme patikasına girmesini desteklemesi öngörülüyor.

Plana göre güçlendirilmiş politika koordinasyonu altında enflasyon yüzde 5 hedefine kademeli şekilde inecek. Onaylanan 11. Kalkınma Planı’na göre maliye politikası, çerçevesi mali disiplini esas alan, nitelikli büyümeye destek veren, sürdürülebilirliğe etkinliğe ve verimliliğe dayalı kaynak harcama yaklaşımıyla yürütülecek.

Plan dönemi sonunda yani 2023 sonunda GSYH’ya oranla kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 1,7, genel devlet açığının yüzde 1,8, merkezi yönetim bütçe açığının ise yüzde 2 olarak gerçekleşmesi hedefleniyor.

5 temel madde

Plana göre kalkınma çabasının temelinde hukukun üstünlüğü, güçlü demokrasi ve sürekli geliştirilen temel hak ve hürriyetler bulunuyor. Üç temel üzerine oturtulan planda ortaya konan öncelikli amaçlar, ekonomide istikrar ve sürdürülebilirlik, beşeri, sosyal ve mekânsal gelişme alanlarında refahın artışı ve adil paylaşımı ile süreklilik arz eden bir gelişmişlik yönelimi. Milli teknoloji hamlesinin öngörüldüğü 11. Kalkınma Planı’nın odak noktası, rekabetçiliği ve verimlilik artışını sağlamak.

“Rekabetçi üretim ve verimlilik”, “istikrarlı ve güçlü ekonomi”, “nitelikli insan ve güçlü toplum”, “yaşanabilir şehirler ve sürdürülebilir çevre” ile “hukuk devleti, demokratikleşme ve iyi yönetişim” eksenlerinden oluşan planda yerli üretimin artırılması ve sanayileşmenin hızlandırılması öngörülüyor. Planda sanayi sektörü odak sektör; imalat sanayi ve içinde yer alan kimya, ilaç-tıbbi cihaz, makine-elektrikli teçhizat, otomotiv, elektronik ve raylı sistem araçları da öncelikli sektörler olarak belirlendi. Planda öncelikli gelişme alanları tarım, turizm ve savunma sanayisi olarak belirledi.

Planda daha güçlü ekonomi için olarak para, maliye, gelirler ve dış ticaret politikaları ile bu politikaları güçlendirecek makroekonomik hedeflere ilişkin temel çerçeve ve prensiplere yer veriliyor. Plan, rekabetçilik üretim ve verimlilik amacına yönelik apısal dönüşüm ve refah artışına destek sağlayacak politikaları kapsıyor. Planda nitelikli insan ve güçlü toplum amacına yönelik beşeri sermayenin güçlendirilmesi ve refahın toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırılması için uygulanacak politikalara yer veriliyor. Yaşanabilir şehirler ve sürdürülebilir çevre için çevrenin korunması, şehirlerde ve kırsal alanlarda yaşam kalitesinin iyileştirilmesi ile bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına yönelik hedef ve politikalar ele alınıyor. Hukuk devleti ve demokratikleşme ilkelerinin egemen kılındığı, şeffaflığın benimsendiği politikalar ele alınıyor.

Büyüme dostu yeni bir perspektif

Planda kamu maliyesinin güçlü ve sürdürülebilir yapısının korunmasının temel amaçlardan biri olduğuna dikkat çekiliyor. GSYH’ye oranla, 2018 yılında yüzde 1,5 açık veren merkezi yönetim bütçe dengesinin, fazlaya geçmesi, yüzde 2,4 olan kamu kesimi borçlanma gereğinin yüzde 1,7 seviyesine indirilmesi hedefleniyor.

2018 yılında yüzde 10,7 olan kamu tüketiminin dönem sonunda yüzde 9,6 seviyesine gerilemesi, kamu tasarrufunun1,8’lik seviyesinden yüzde 2,4’e yükselmesi hedefleniyor. Plana göre dönem sonunda Türkiye’nin turizm geliri 65 milyar dolara ulaşacak. Plana göre yüksek teknolojili sanayilerin imalat sanayisi ihracatındaki payı, Ar-Ge harcamalarının GSYH’ye oranı, Ar-Ge personeli sayısı yükseltilecek. 11. Kalkınma Planı çerçevesinde yerli üretimi ve teknolojik dönüşümü destekleyecek güçlü bir kurumsal yapı hayata geçirilecek.

Planın temel amaçları arasında yük taşımacılığında demiryolunun payının artırılması, yüzde 5,15’ten yüzde 10’a çıkarılması bulunuyor. Plana göre Çukurova, Batı Karadeniz ve Marmara bölgeleri başta olmak üzere lojistik merkezlerin standartları yükseltilecek. Planda mevcut demiryolu şebekesinde trafik yoğunluğunun artırılması ve yük taşımacılığından daha fazla pay alınabilmesini sağlayan politikalar da ele alınıyor.

Özel sektör yatırımlarının önünün açılması ve üretken kapasitesinin yükseltilmesi için kamu altyapı yatırımları yapılacak. Beşeri ve fiziki altyapıyı güçlendirecek Ar-Ge, dijitalleşme, insan kaynakları, lojistik ve enerji gibi yatay alanlara öncelik verilecek.

Eğitimde büyük yenilikler yapılacak

11. Kalkınma Planı’na göre 5 yaş zorunlu eğitim kapsamına alınacak, ihtiyaç duyulan ilave derslikler yapılacak. Plan döneminde tekli eğitime geçilecek ve tüm eğitim kademelerinde tasarım ve beceri atölyeleri kurulacak. Meslek liselerinin atölye ve laboratuvarları ihtiyaçlar doğrultusunda modernize edilecek. Türkiye’den en az 2 üniversitenin dünya akademik başarı sıralamalarında ilk 100’e girmesi sağlanacak.

Plan spora yönelik hedefleri de alıyor

11. Kalkınma Planı’nda, sporun her dalında dünya çapında rekabet edebilen bir seviyeye ulaşmak hedefiyle beden eğitimi ve spor derslerinin niteliğinin yükseltileceği, antrenörlük kariyer sisteminin hayata geçirileceği vatandaşların sportif faaliyetlere düzenli katılımının teşvik edileceği ifade edildi.

2019-2023 dönemini kapsayan 11. Kalkınma Planı genel olarak; kişi başı gelirin yükseltilmesini, ek istihdam yaratılmasını, ihracatta büyümeyi, mali disiplinin kararlılıkla devam etmesini, turizm gelirlerinde artış olmasını, üretkenlik ve verimliliğin artmasını, demiryolunun taşımacılıktaki öneminin artmasını hedefliyor ve bu hedefler ekseninde geliştirilen politikaları ele alıyor.